W dzisiejszych czasach woda jest jednym z ważniejszych mediów, bez których trudno nam wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie. Wciąż łatwiej sobie poradzić bez prądu, ogrzewania czy gazu w porównaniu do braku możliwości skorzystania z toalety. Jeśli wszystko działa tak jak powinno nie ma się o co martwić. Gorzej, jeśli dochodzi do awarii. Usunięcie skutków zalania z powodu nieszczelności instalacji kanalizacyjnych lub wodnych bywa niezwykle skomplikowane i kosztowne.
Za poprawne usytuowanie podejść pod przybory, dobór odpowiednich średnic dla instalacji oraz ich rozprowadzenie odpowiada projektant. Za wybór projektanta odpowiada deweloper. Za właściwe, zgodne z dokumentacją projektową wykonanie odpowiada wykonawca instalacji, również zatrudniony przez dewelopera lub jego generalnego wykonawcę.
W kilku słowach opiszę na co należy zwrócić uwagę podczas przeglądu technicznego mieszkania pod kątem instalacji wodno-kanalizacyjnych.
Skąd czerpać wiedzę na temat instalacji wodno-kanalizacyjnych w naszym mieszkaniu?
Przed przystąpieniem do odbioru mieszkania warto zapoznać się z informacjami zawartymi w prospekcie informacyjnym, który stanowi załącznik do umowy oraz dokumentacją projektową branży sanitarnej. Przed wykonaniem usługi odbioru mieszkania proszę klientów o dostarczenie właśnie dokumentacji projektowej branży sanitarnych. Samemu również warto poprosić dewelopera o udostępnienie kopii tej dokumentacji.
Instalacja wodna i instalacja kanalizacji sanitarnej
Standard deweloperski zwyczajowo zawiera informacje o przygotowaniu podejść wodno-kanalizacyjnych pod przybory. Ilość i rodzaj konkretnych urządzeń odczytamy z dokumentacji, ale kilku elementów możemy się spodziewać, że będą wykonane przez dewelopera. W kuchni należy się spodziewać podejść pod zlewozmywak oraz zmywarkę do naczyń. W łazience znajdziemy podejścia pod umywalkę, stelaż podtynkowy do WC oraz w zależności od projektu podejścia do wanny, baterii prysznicowej i odpływu z brodzika.
W celu zrewidowania poprawności wykonania podejść należy sprawdzić lokalizację, wysokości (od poziomu wykończonej posadzki) i średnice konkretnych instalacji. Poniżej krótka ściągawka zawierająca podstawowe informacje:
Kuchnia i aneks kuchenny
- Zlewozmywak: kanalizacja Ø50 na wysokości ok. 40 cm; woda ciepła i zimna Ø20 na wysokości ok. 50 cm
- Zmywarka: kanalizacja Ø50 na wysokości ok. 40 cm; woda zimna Ø20 na wysokości ok. 40 cm. (Podejście pod zmywarkę nie jest czymś obligatoryjnym. W przypadku niewielkiej odległości zmywarki od podejść zlewozmywaka w kuchni zasilanie zmywarki realizujemy dzięki rozdzielaczowi trójdrożnemu, a kanalizację wpinamy do syfonu zlewozmywakowego z wyjściem na pralkę/zmywarkę).
 |  |
Łazienka i toaleta
- Umywalka: kanalizacja Ø50 (Ø30) na wysokości ok. 50 cm; woda ciepła i zimna Ø20 na wysokości ok. 60 cm. (Zmniejszenie średnicy odpływu kanalizacyjnego możliwe jest przy podejściach kanalizacyjnych wentylowanych. Zalecałbym jednak stosowanie zawsze podejścia o większym rozmiarze Ø40, a nawet Ø50).
- Prysznic: kanalizacja Ø50 na posadzce; woda ciepła i zimna Ø20 na wysokości ok. 115-120 cm; rozstaw oczek zimnej i ciepłej wody 15 cm dla baterii ściennej.
- Wanna: kanalizacja Ø50 na posadzce w pobliżu odpływu wanny; woda ciepła i zimna Ø20 na wysokości ok. 70-75 cm; rozstaw oczek zimnej i ciepłej wody 15 cm dla baterii ściennej.
- Muszla WC (rozwiązanie dla stelaży podtynkowych WC): kanalizacja Ø110 w odległości nie większej niż 1 metr od pionu kanalizacyjnego, stosowanie kolan wyłącznie 45° i nigdy 90°; woda zimna Ø20 do dowolnego dostosowania.
- Pralka: kanalizacja Ø30 na wysokości góry bębna pralki lub delikatnie powyżej ok. 50 cm; woda zimna Ø20 na wysokości ok. 10 cm niżej niż kanalizacja.
Sposoby rozprowadzenia podejść wod-kan
W większości przypadków podejścia wodno-kanalizacyjne będą prowadzone podtynkowo, lecz w określonych sytuacjach należy się spodziewać rozprowadzenia natynkowego. Do takich przypadków należy prowadzenie instalacji wierzchem na ścianach konstrukcyjnych żelbetonowych i w niektórych przypadkach na cienkich ścianach działowych z bloczków typu MULTIGIPS, dla których instrukcje zabraniają pocienienia ściany więcej niż połowa ich grubości.
Niejednokrotnie można się spotkać z brakiem rozprowadzenia przez dewelopera podejść instalacji wodno-kanalizacyjnych do urządzeń sanitarnych w łazienkach. To, w mojej ocenie, pozorne wyjście naprzeciw nabywcom, które ma dawać swobodę aranżacji wnętrza i rozplanowania urządzeń. Niemniej jednak taka informacja winna znaleźć się w standardzie prac wykończeniowych.
Zakończenia podejść instalacyjnych
Istotną sprawą podczas odbioru technicznego mieszkania jest weryfikacja dotycząca zakończeń podejść instalacji. Wszelkie odpływy kanalizacyjne powinny posiadać korki kanalizacyjne / rozetki deklujące. Zagwarantują one brak wydostawania się z kanalizacji nieprzyjemnych zapachów. Natomiast podejścia wody zimnej i ciepłej powinny posiadać charakterystyczne niebieskie i czerwone plastikowe korki.
UWAGA: Plastikowe niebieskie i czerwone korki do prób szczelności i ciśnienia mają charakter tymczasowy. Zalecam w miarę możliwości PILNIE wymienić je na docelowe zaworki wodne odcinające lub przynajmniej zakorkować korkiem stalowym.
 Brak zaworu napowietrzającego instalacji kanalizacyjnej na poddaszu. |  Zawór napowietrzający ukryty w ścianie piętra kondygnacji użytkowej. |  Zawór napowietrzający instalacji kanalizacji sanitarnej na poziomie poddasza nieużytkowego. |
Zmiany lokatorskie – ważny jest czas
Większość umów deweloperskich dopuszcza wprowadzanie przez Nabywców drobnych korekt projektowych w obrębie mieszkania. Nie wszystkie projekty deweloperskie spełniają oczekiwania klientów pod kątem funkcjonalnym mieszkania oraz aranżacji łazienek i kuchni. Wszelkie zmiany należy zaplanować na wczesnym etapie robót budowlanych, aby dopasować instalacje do swoich potrzeb. W zakresie ewentualnych zmian lokatorskich, które dotyczą instalacji wodno-kanalizacyjnych warto zastanowić się nad poniższymi propozycjami i zawczasu zgłosić je do wykonania.
Odpływ liniowy prysznicowy
Chcesz zrezygnować z brodzika prysznicowego w swojej łazience? Poproś o niewykonywanie w strefie brodzika wylewki betonowej. Na pewno ułatwi to na etapie wykańczania mieszkania ukształtowania posadzki w odpowiednim spadku oraz poprawne osadzenie odpływu liniowego.
 Fot. 1. Brak wylewki pod odpływ liniowy. |  Fot. 2. Przygotowanie instalacji wodnej pod baterie podtynkowe. |
Baterie podtynkowe
Decydujesz się na montaż baterii umywalkowych, wannowych czy prysznicowych jako podtynkowe to nie zapomnij zgłosić tego faktu jako zmiany lokatorskiej. Deweloper przygotuje instalację wodną jako większy zapas rurek i dodatkowo nie zakończy ich korkami a pozostawi instalację w pętli.
Bateria wannowa stojąca
Kolejnym rozwiązaniem, które spotykamy w wykończeniu łazienki jest możliwość zastosowania baterii wolnostojących. Skrótowo można opisać, że instalacja wody do takich baterii doprowadzona jest z posadzki, a nie tak jak w typowym rozwiązaniu do baterii wannowej ze ściany.
Bidet w łazience
Decydując się na bidet w łazience możemy oczekiwać, że deweloper przygotuje zasilanie dla wody ciepłej i zimnej oraz doprowadzi odpływ kanalizacyjny. Standardowa wysokość dla odpływu kanalizacyjnego będzie w zakresie 18-20 cm oraz średnicy syfonu 50 mm. Wysokość oczek czerpalnych wykonuje się około 50 mm powyżej podejścia kanalizacyjnego. Rozstaw oczek wody ciepłej i zimnej nie może być mniejszy niż 10 cm i większy niż 30 cm. W zależności od wyboru konkretnego modelu bidetu wartości te mogą być różne. Jeśli nie znamy typu urządzenia należy się liczyć z koniecznymi przeróbkami instalacji w trakcie wykańczania łazienki.
Zasilanie wody pod lodówkę z dyspenserem wody i kostkarką
Na szczególną uwagę zasługują lodówki wyposażone w kostkarki i dyspenser wody. Największą zaletą dyspensera wody w lodówce jest stały dostęp do przefiltrowanej i schłodzonej wody. Część z takich lodówek wymaga stałego zasilania z instalacji wodnej. Jeśli jesteśmy zdecydowani na takie rozwiązanie to warto w odpowiednim czasie zgłosić zmianę do dewelopera.
Przyłącz wody i zestaw wodomierzowy
Podczas kontroli instalacji wodnych trzeba pamiętać o „źródle”. W budynkach wielorodzinnych zainstalowane są w szachcie instalacyjnym w obrębie korytarza i klatki schodowej indywidualne wodomierze dla wody zimnej i ciepłej lub jedynie zimnej w przypadku mieszkaniowych stacji ciepła, o których pisałem tutaj.
W budynkach jednorodzinnych: wolnostojących, bliźniaczych, w zabudowie szeregowej lub budynkach dwulokalowych, dla których zorganizowane są oddzielne przyłącza wody z sieci należy przyjrzeć się zestawom wodomierzowym.
Poza sprawdzeniem (sfotografowaniem) stanów liczników wodomierzy i ich numerów seryjnych należy sprawdzić ich właściwą konstrukcję. Dla każdego z przypadków (opomiarowanie całego mieszkania lub lokalu, pojedynczego węzła sanitarnego lub pojedynczego przyboru (np. zlewu, wanny) występują odmienne zasady montażu wodomierzy.
Układ urządzeń na przyłączu wodociągowym
Właściwe wykonanie przyłącza wodociągowego wymaga zastosowania w odpowiedniej kolejności elementów armatury.
Poniższe zestawienie to elementy koniecznie przy zestawów wodomierzowych określone prawnie w postaci ustawy, norm oraz wytycznych projektowych i wykonawczych określonych przez zakłady wodociągów.
| (5) Przyłącze wodociągowe → (2) zawór odcinający „grzybkowy” → (1) konsola wodomierzowa z lub bez wodomierza → (3) zawór z kurkiem spustowym → (4) zawór zwrotny antyskażeniowy → (6) instalacja wewnętrzna |
Przy budowie własnego domu zawsze warto rozbudować zestaw wodomierzowy o dodatkowe elementy, które będą miały wpływ na bezpieczeństwo instalacji i urządzeń, czystość wody i oszczędność w codziennym zużyciu wody. Przy inwestycjach deweloperskich warto również rozważyć rozbudowę zestawu za zaworem antyskażeniowym o kolejne części zestawu:
| (5) Przyłącze wodociągowe→ (2) zawór odcinający „grzybkowy” → (1) konsola wodomierzowa z lub bez wodomierza → (3) zawór z kurkiem spustowym → (4) zawór zwrotny antyskażeniowy (7) filtr wody (8) regulator ciśnienia (9) magnetyzer → (6) instalacja wewnętrzna |
Woda zimna na ogród i taras
Zawsze dobrym rozwiązaniem w przypadku posiadania tarasu bądź ogrodu przydomowego jest realizacja odcinka instalacji dla wody ogrodowej. Z podstawowych informacji to na takiej instalacji należy zadbać o:
- zakończenie instalacji na elewacji zaworem czerpalnym mrozoodpornym ze złączką do węża;
- wyposażenie instalacji w dodatkowy zawór odcinający z kurkiem spustowym od strony mieszkania;
- możliwość spuszczenia wody na okres zimy, tj. poprowadzenie odcinka rury wody w ścianie zewnętrznej w spadku umożliwiającym odwodnienie;
- ewentualne zastosowanie podlicznika wody ogrodowej;
- na odcinku od podlicznika do punktów czerpalnych nie wolno stosować żadnych trójników;
- punkty poboru za podlicznikiem muszą znajdować się na zewnątrz budynku.
Woda zużywana do podlewania trawnika i innych roślin jest wodą bezpowrotnie zużytą bez możliwości ponownego odzyskania. Woda taka nie trafia do instalacji kanalizacji sanitarnej. W zależności od ilości zużywanej wody dla potrzeb ogrodowych warto zastanowić się nad wprowadzeniem dodatkowego podlicznika wody. Taka woda będzie rozliczana według zużycia, ale bez opłaty za ścieki.
Zastosowanie podlicznika wody ekonomicznie ma sens jeśli zużycie wody ogrodowej, a co za tym idzie oszczędność związana na opłatach za ścieki zbilansuje się z kosztami wykonania instalacji, zalegalizowania i utrzymania podlicznika. Samo korzystanie z wody ogrodowej w zależności od zakładów wodociągowych może być ograniczone czasowo na miesiące wiosenne i letnie od kwietnia do września. Za podlicznik płacimy opłatę abonamentową całorocznie oraz należy przewidzieć konieczność wymiany licznika co 5 lat.
Kolizje z innymi instalacjami
Kolizje instalacji wodno-kanalizacyjnych z innymi elementami są niezwykle rzadkie, ale nie znaczy, że nie ma ich w zupełności. Najczęściej wynikają z błędów projektowych (m.in. nieprzemyślane prowadzenie pionów kanalizacyjnych) lub błędów wykonawczych.
 Fot. 1. Prowadzenie kanalizacji sanitarnej w kolizji z otworem wentylacji grawitacyjnej. |  Fot. 2. Nieprzemyślane rozwiązanie łazienki na piętrze i prowadzenie instalacji nad oknem w aneksie kuchennym. |
Hydrauliczne próby szczelności
Jak większość elementów w mieszkaniu: okna, drzwi, ściany, konstrukcja tak i instalacje objęte są gwarancją i rękojmią za wady ukryte. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia nieszczelności na instalacjach wodno kanalizacyjnych instalatorzy mają obowiązek wykonać próby szczelności i próby ciśnieniowe. Wykonuje się je przed tzw. zakryciem instalacji, czyli przed wykonaniem tynków i wylewek. Realizując w trakcie wykończenia mieszkania przeróbki instalacji wodno- kanalizacyjnych narażamy się na utratę gwarancji dewelopera na dany odcinek, który przebudowaliśmy. Do danych przeróbek warto zatrudnić hydraulika, który zagwarantuje nam szczelność instalacji po przebudowie.
Typowe i nietypowe podejścia wodno-kanalizacyjne
Zwróć uwagę, że oprócz kuchni i pomieszczeń sanitarnych w niektórych sytuacjach w swoim mieszkaniu i domu znajdziesz dodatkowe podejścia wodne i kanalizacyjne.
Kocioł grzewczy
Gdy Twoje mieszkanie wyposażone jest w indywidualny kocioł grzewczy musi on mieć zapewnione zasilanie wody zimnej i odprowadzenie skroplin z kotłów kondensacyjnych. Zwróć uwagę na aktywne wycieki z instalacji.
Odprowadzenie skroplin z instalacji klimatyzacji
Instalacja klimatyzacji wymaga odprowadzenia z jednostki wewnętrznej powstałych skroplin. Skropliny zasadniczo powinny być odprowadzone do kanalizacji grawitacyjnie. Przy braku odpowiednich spadków można zastosować pompkę do skroplin.
Odpływ w garażu i kotłowni i innych pomieszczeniach gospodarczych
Pomieszczenia gospodarcze, kotłownie i garaże powinny być wyposażone w odpływy posadzkowe/kratki. Ze względu na sporadyczne użytkowanie tych wpustów niestety szybko wyparowuje z ich syfonów woda, której zadaniem jest blokada przenikania nieprzyjemnych zapachów. Warto zastanowić się nad zamontowaniem wpustów z suchym zamknięciem.
Instalacja kanalizacji deszczowej
Pamiętaj, żeby przyjrzeć się również budowie, jeśli istnieje, kanalizacji deszczowej i sposobie odprowadzeniu wód opadowych z dachów, balkonów, tarasów, ogródków. W jej skład wchodzą rynny dachowe, rury spustowe wraz z rewizjami, odpływy liniowe przed garażami, odpływy z balkonów i tarasów oraz wiele innych elementów w zależności od przyjętych rozwiązań projektowych.
PAMIĘTAJ! Mocując próg wejściowy używaj kleju montażowego a nie dybli. Pod progiem do mieszkania wchodzą wszystkie instalacje wodociągowe i grzewcze z mieszkaniowej stacji ciepła.